Ақтөбе облысы Қазақстан үшін үлкен экономикалық және стратегиялық маңызға ие. Тарихи жолмен, Ақтөбе облысы Еуропа мен Азияның мәдениеттері қиылысында орналасқан шекаралас аймақ ретінде қалыптасып, дамыды. Өңірдің ерекшеліктері елеулі көші-қон ағындары (коммерциялық, керуен жолдары, инвазиялық науқандар, халықтарды көшіру және т.б.) ежелден бері өз аумағы арқылы өтті. Облыс хром қорларының әлемдік көшбасшысы болып табылады, оның көлемі 400 млн. тоннадан асады. Республикалық титан қорының 40% -ы және никельдің 55% -ы жер қойнауында зерттелген. Болашақ көмірсутек қорларының 30% -ы өңірде шоғырланған, өнеркәсіптік мұнай қоры республикада үшінші орында тұр. Облыс аумағы арқылы «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзиттік дәлізінің 700 км астамы өтеді. Ақтөбе облысы - Қазақстанның ірі өнеркәсіптік аймағы. Өнеркәсіптік саланың негізі тау-кен және химия өнеркәсібі, қара металлургия. Ауыл шаруашылығында 4 мыңнан астам шаруа қожалығы бар.
854520 адам
30029.0 км²
солтүстікте - Ресейдің Орынбор облысымен; солтүстік-шығыста - Қазақстанның Қостанай облысымен; оңтүстік-шығыста - Қазақстанның Ұлытау және Қызылорда облыстарымен; оңтүстікте - Өзбекстанның Қарақалпақстан Республиксымен; батыста - Қазақстанның Атырау облысымен (Ақтөбе және Атырау облыстарының шекарасында "Алып ана" ескерткіші орнатылған); солтүстік-батыста - Қазақстанның Батыс Қазақстан облысымен
Ақтөбе қаласы 417471 адам
Сипаттама:
Алға ауданы - Ақтөбе облысының аумақтық бөлінісі. Аудан көлемі 7,5 мың шаршы шақырым. Әкімшілік орталығы - Алға қаласы. 1933 жылы Ключевой округі ретінде құрылған. 1963 жылы Алға ауданы болып өзгертілді. Аудан облыстың солтүстік бөлігінде орналасқан. Хромтау, Мұғалжар, Темір, Хобда және Мәртөк аудандарымен сондай-ақ Ақтөбе қалалық әкімшілігінің аумағымен шектеседі. Климаты-шұғыл континенталды. Орташа температура қаңтарда -15 °С, шілдеде +22°С құрайды. Аудан аумағынан Елек, Қара-Хобда, Сары-Хобда өзендері ағып жатыр. Аудан 13 әкімшілік-аумақтық округке бөлінген, онда 12 ауылдық және 1 қалалық округ ұйымдастырылған соның ішінде: Бестамақ, Қара-Хобда, Үшқұдық, Ключевой, Бесқоспа, Тамды, Ақай, Маржанбұлақ, Қарабұлақ, Қарақұдық, Тоқмансай, Қарағаш, Сары-Хобда ауылдық округі және Алға қалалық округі бар. Ауданның халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 40 103 адам. Аудан орталығында 90-шы жылдардың соңына дейін Ақтөбе фосфориттік бассейнінің рудаларынан фосфор тыңайтқыштары мен микроағзалар шығаратын химия зауыты жұмыс істеді. Алға ауданы арқылы «Ақтөбе-Астрахань» темір және тас жолы өтеді.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Байғанин ауданы Ақтөбе облысының оңтүстік батысында орналасқан әкімшілік бірлік. Аудан, ақын Нұрпейіс Байғаниннің құрметіне аталған. Әкімшілік орталығы – Қарауылкелді ауылы. Халық саны (2017 жылдың 1 шілдесі бойынша) 22 719 адамды құрайды. Аймақтың аумағы - батпақты жазық болып келеді, батысында Каспий маңы ойпаты, шығысында - Мұғалжар тауына дейін созылып жатыр. Аудан оңтүстігін Доңызтау, Шағырай таулары алып жатыр. Климаты-континенталды. Орташа температура қаңтарда -10°С, шілдеде+25°С. Ауданның солтүстік бөлігінде жартылай шөлдер, ал оңтүстік бөлігін - шөлдер алып жатыр. Көлдері: Ембі, Сағыз. Ал өзендер: Соркөл, Тоғысқан, Мыңжасар. Көптеген шағын көлдер жазда кеуіп кетеді. Өсімдіктің бүршік, жусан, жантақ (түйе тігісі) қамыс секілді түрлері өседі. Бұл жерді - бұғы, киік, жейран, қасқыр, түлкі, қоян, қарсақ, сарышұнақ мекендейді. Құстардан қаздар мен үйректер бар. Ауыл шаруашылығының негізгі түрі мал шаруашылығы (жылқы, түйе, сиыр, қой). Сонымен қатар суармалы егіншілікпен де айналысады. Оның ішінде: картоп, астық, жем- дақылдар өсіру. Байғанин ауданы арқылы Атырау-Қандыағаш темір жолы өтеді.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Мұғалжар ауданы Ақтөбе облысында орналасқан. Ауданның әкімшілік орталығы - Қандыағаш қаласы. Аудан Мұғалжар және Октябрь аудандарының бірігуі нәтижесінде 1997 жылы 17 маусымда құрылды. Көлемі - 27,8 мың шаршы шақырым. Мұғалдар ауданы облыстың орталығында, солтүстікте Алға және Хромтау аудандарымен, оңтүстікте Байғанин және Шалқар аудандарымен, батысында Темір ауданы, шығыста Әйтеке би ауданымен шектесе орналасқан. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 67,023 адам. Аудан орталығы Қандыағаш қаласы облыс орталығынан 90 км қашықтықта орналасқан. Мұғалжар ауданының әкімшілік аумақтық құрамына 3 қала Қандыағаш, Ембі, Жем және 38 елді мекенде орналасқан 12 ауылдық округ (Ақкемер, Ащысай, Бетпақкөл, Егіндібұлақ, Еңбек, Жұрын, Қайыңды, Құмжарған, Құмсай, Талдысай, және Мұғалжар ауылы) кіреді. Аудан атауы Мұғалжар тауларына орай аталған. Аудан аумағында Ащыйсай мұнай-газ кен орны орналасқан.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Мәртөк ауданы- Ақтөбе облысының солтүстік бөлігінде орналасқан. Солтүстігінде Ресей федерациясының Орынбор облысымен шектеседі. Аудан орталығы –Мәртөк ауылы. Мәртөк ауданы 1935 жылы 16 ақпанда құрылған. Көлемі 6605,3 шаршы шақырым. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 30 135 адамды құрайды. Облыстың әсем сұлулығы – арқалық ағаш, аралас қылқан жапырақты және қарағайлы ормандардың шағын массивтерінен тұрады. Сондай-ақ Шевченко ауылының шет аймақтарының реликті желісі облыстағы жалғыз орын. Онда үшінші кезеңдегі қырыққұлақ, таға өсіріледі. Қорғалатын объектілердің алаңы 7 га. құрайды. Табиғат ескерткішінің санаты зоологиялық болып табылады. Бұл өлке әр түрлі құстарының болуымен ерекшеленеді. 200-ге жуық құстардың 160-ы осы жерді ұялайды. Маусымдық құс қайтуы кезінде қызыл сиыр қазығы, кішкене аққу, қарашақаз, алтын бүркіт, сұңқар, лашын құстарын кездестіруге болады.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Ойыл ауданы - Ақтөбе облысының батысындағы екінші деңгейдегі әкімшілік-аумақтық бірлік. Ауданның әкімшілік орталығы- Ойыл ауылы. Ойыл ауданы алғаш рет Ақтөбе облысында 1921 жылы 19 қарашада Ойыл уезі базасында құрылды. 27 шілде 1922 жылы жойылды. Ойыл ауданы 22 ауыл құрамындағы 7 ауылдық округінен тұрады. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 18 680 адам. Климаты континенталды. Орташа температура қаңтарда- 14 -16°С, шілдеде -22- 24°С. Аудан аумағынан Ойыл өзенінің Ащыойыл, Қиыл, Қайыңды, және т.б. ағындары өтеді. Барқын құмдары мен қайыңды орманда жерасты суларының жеткілікті қоры бар.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Темір ауданы Ақтөбе облысының аумағында орналасқан. Ауданның әкімшілік орталығы - Шұбарқұдық ауылы.Темір ауданы 1972 жылы құрылды. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 37 654 адамды құрайды. Темір ауданында келесідей елді мекендер орналсқан: Алтықарасу, Шығырлы, Жамбыл, Бірлік, Кенкияқ, Қопа, Құмқұдық, Нефтяник, Ақсай, Тасқопа, Темір, Шұбарқұдық, Шұбаршы. Жергілікті қазынаға айтарлықтай табысты теміржол кәсіпорындары әкеледі. Темір ауданы жас әкімшілік аумақтық құрылымға жатады. Осы кезеңнің басым бөлігі Қазақстанның тәуелсіздік жылдарына сәйкес келеді. Аз уақыт ішінде мұнда көптеген заманауи ғимараттар пайда болды, олардың арасында мектеп пен балабақшалар, спорт алаңдары, көп пәтерлі үйлер мен саябақтар бар
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Хромтау ауданы - Ақтөбе облысының солтүстігіндегі әкімшілік аумақтық бірлік. Ол Ресейдің Орынбор облысымен шектеседі. Аудан арқылы халықаралық Ташкент – Орал автомагистралі және Орск - Қандыағаш теміржол желісі өтеді. 1939 жылы ең алғаш Новороссийский болып құрылды. Бұл атаумен 1993 жылға дейін болған. Халық саны ( 2017 жылғы 1 шілде бойынша) 42 301 құрайды. Ауданның ең басты байлығы хром кендері болып табылады. Мұнда әлемдегі хромит кенінің екінші ірі кен орны, оның тау-кен өндірісі мен кен-байытуы жүзеге асырылады. Хромтау қаласы, ол шын мәнінде оның шығу тегіне де, атынада сай. Аймақта ауыл шаруашылығы жақсы дамыған, мұнда көптеген ғасырлар бойы мал шаруашылығынан ауыл шаруашылығы басым болып келеді.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Шалқар ауданы - Ақтөбе облысының әкімшілік ауданы. Аудан орталығы - Шалқар қаласы. Челкар уезді 1921 жылы 21 қазанда Ақтөбе губерниясының құрамында құрылды. 2000 жылғы 10 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Челкарский ауданының орыс тілінен Шалқар ауданы атауына ауыстырылды. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 45 883 адамды құрайды. Шалқар ауданында Аққайтым, Байқадам, Бегімбет, Біршоғыр, Бозой, Жылтыр, Мөңке би, Қаратоғай, Қауылжыр, Қотыртас, Соленый, Тоғыз, Шалқар, Шілікті елді мекендері орналасқан.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Ырғыз ауданы Ақтөбе облысында орналасқан. Аудан орталығы - Ырғыз ауылы. Халық саны 15 131 (2017 жылдың бірінші жарты жылдығы бойынша) адамды құрайды. Ырғыз ауданында Жайсаңбай, Жаңақұрылыс, Ырғыз, Қалалыкөл, Қалыбай, Киров, Коминтерн, Құйлыс, Құмтоғай, Құрылыс, Қызыл партизан, Нұра, Тельман, Шеңбертал елді мекендері бар. Ырғыз ауданы алғаш рет 1921 жылы 26 мамырда Ақтөбе губерниясының Ырғыз уезінде құрылды. 1922 жылы 15 тамызда Ырғыз ауданы қайтадан Ырғыз уезіне ауыстырылды. Екінші рет Ырғыз ауданы 1928 жылы Ақтөбе облысының құрамында қайта құрылды. Аудан биік тау жүйелерінен алыста орналасқан. Қыста ауданға Сібір антициклоны ықпал етеді, жазда ыстық, субтропикалық құрғақ ауа еркін енеді. Климаты құрғақ континенталды болып келеді.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Қарғалы ауданы 1966 жылы Ленин ауданы атауымен құрылды. 1997 жылы 17 маусымда Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығымен Ленин ауданы Карғалы ауданы атауына өзгертілді. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 17 167 адам. Жер көлемі 5 000 шаршы шақырымды құрайды. Аудан орталығы - Бадамша ауылы. Қарғалы ауданы 8 ауылдық округке бөлінген: Әлімбет, Ащысай, Велихов, Желтау, Кемпірсай, Қос-Естек, Степной және Бадамша ауылдық округі. Аудан климаты жылдам құбылмалы. Ауылдық жері тегіс, аумақтың үлкен бөлігі - шалғай жазықты. Солтүстігінде - Орал тауларының оңтүстік сілемдері орналасқан.Солтүстікте орман далалары, жапырақты шалғындар мен жусан далалық кеңістіктері, жапырақты және қайың алқапты бұталарға дейін бар.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Қобда ауданы Ақтөбе облысының батыс бөлігінде орналасқан. Аудан көлемі 12,7 мың км құрайды. Қобда ауданы солтүстік - шығысында Мәртөк ауданымен, шығысында Алға ауданымен, оңтүстік-шығысында Темір ауданымен, оңтүстігінде Ойыл ауданымен, батысында Батыс Қазақстан облысымен, солтүстік-батысында Ресей Федерациясымен шектесіп жатыр. Халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 19 089 адамды құрайды. Қобда ауданының аумағы толқынды дала болып келеді. Бұл аймақ Оңтүстік Оралдың етегіне қарағанымен, биіктігі 324 метрге дейін жетпейді. Жер қойнауы құрылыс материалдары шикізаты үшін шығарылатын әктас жыныстарына бай. Ауыл шаруашылығында облыстың экономикалық жерлерінің үштен бір бөлігі ғана пайдаланылады, ал қалғандары мал жайылымы үшін қолданылады.
Көрікті жерлер
Сипаттама:
Әйтеке би ауданы - Ақтөбе облысының солтүстік - шығысында орналасқан екінші деңгейдегі әкімшілік-аумақтық бірлік. 1966 жылы Комсомол ауданы ретінде құрылып, 1993 жылы Бөгеткөл ауданына ауыстырылды. 1997 жылғы 17 маусымда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Бөгетсай ауданы Әйтеке би ауданына өзгертілді. 1993-1997 жылдары Қарабұтақ ауданы «Әйтеке би ауданы» деген атпен қолданылған. Ауданның әкімшілік орталығы – Комсомол кенті. Ауданның халық саны (2017 жылғы 1 шілде бойынша) 25 425 адамды құрайды. Облыстың солтүстік-батыс бөлігін Мұғалжар тауы алып жатыр. Климаты континенталды болып келеді. Қаңтардағы орташа температура -17°C, шілдеде +22°C. Ырғыз өзені солтүстіктен оңтүстікке қарай Қарабұтақ, Қайрақты, Шолақ-Қайрақты, Ұлыталдық, Балағалдық және тағы басқа егістік алқаптары арқылы өтеді. Сонымен қатар бұл жерде жусан, қамыс, қараған өседі. Бұл өлкені түлкі, қарсақ, қоян, қасқыр, борсық сияқты жануарлар мекендейді. Құстардан; қаз, үйрек, бүркіт, үкі, және т.б. кездестіруге болады. Ауыл шаруашылығының басым көпшілігі, ірі мал шаруашылығы, жылқы, қой шаруашылығы және астық дақылдары да өсіріледі. 2003 жылы Хромтау-Алтынсарин темір жолы салынды. Сонымен қатар, ауданның солтүстік бөлігін ресейлік Орск-Үшқатты темір жолы кесіп өтеді.
Көрікті жерлер
